HPV Aşısı Nedir?

HPV aşısı, insan papilloma virüsüne (HPV) karşı koruma sağlayan önemli bir aşıdır ve günümüzde yaygın olarak uygulanmaktadır. HPV, genital siğiller ve bazı kanser türleriyle ilişkili bir virüs olduğundan, aşı bu hastalıklardan korunmada etkili bir yöntem olarak kabul edilir. Peki, HPV aşısı kimlere yapılır ve nasıl uygulanır? Bu makalede, HPV aşısının kimler için uygun olduğundan, nasıl uygulandığından ve yan etkileri olup olmadığından bahsedeceğiz.

HPV Aşısı Kimlere Yapılır?

HPV aşısı, genel olarak 9-26 yaş aralığındaki hem erkeklere hem de kadınlara önerilmektedir. Bu yaş aralığındaki bireyler, henüz HPV ile temas etmemiş olma olasılığı yüksek olan kişiler olduğu için aşı, en yüksek koruyucu etkiyi bu grupta göstermektedir. Bununla birlikte, HPV aşısı, daha ileri yaşlarda da yapılabilmekte ve HPV ile enfekte olma riski bulunan kişiler için koruma sağlayabilmektedir.

HPV aşısı cinsel olarak aktif olmadan önce yapılması önerilen bir aşıdır çünkü virüsle temas olmadan önce yapılması, aşının etkinliğini artırmaktadır. Bununla birlikte, cinsel olarak aktif bireylere de uygulanabilir, ancak aşının koruyuculuğu, HPV ile temas etmiş kişilerde daha düşük olabilir.

HPV Aşısı Nasıl Uygulanır?

HPV aşısı, kas içine (intramüsküler) enjeksiyon şeklinde uygulanır. Genellikle üst kol veya uyluk kasına yapılır. Aşı uygulaması, yaşa bağlı olarak iki veya üç doz şeklinde planlanır:

9-14 yaş aralığında: İki doz şeklinde uygulanır. İlk doz yapıldıktan 6-12 ay sonra ikinci doz yapılır.
15 yaş ve üzeri: Üç doz şeklinde uygulanır. İlk dozdan bir ila iki ay sonra ikinci doz, altı ay sonra üçüncü doz yapılır.

Her doz, aşının bağışıklık sistemini etkin bir şekilde uyararak HPV’ye karşı koruma sağlamasını amaçlar.

HPV Aşısı Yan Etkisi Var mıdır?

HPV aşısı, genel olarak güvenli bir aşıdır ve ciddi yan etkileri nadiren görülür. Ancak, her aşıda olduğu gibi bazı yan etkiler yaşanabilir. En yaygın yan etkiler şunlardır:

Aşı yapılan bölgede ağrı, kızarıklık veya şişlik
Hafif ateş
Baş ağrısı veya yorgunluk
Nadir de olsa alerjik reaksiyonlar

Bu yan etkiler genellikle hafif ve geçici olup, birkaç gün içinde kaybolur. Ciddi alerjik reaksiyonlar son derece nadirdir, ancak herhangi bir aşının uygulanmasından sonra anafilaksi gibi ciddi alerjik durumların olabileceği göz önünde bulundurulmalıdır.

HPV Testi Nedir?

HPV testi, vücudunuzda HPV varlığını tespit eden bir testtir. Bu test, genellikle rahim ağzı kanserine yol açabilen yüksek riskli HPV türlerini tespit etmek amacıyla yapılır. HPV testi, cinsel olarak aktif kadınlarda, özellikle 30 yaş ve üstü kadınlarda tarama testi olarak kullanılır. Test, smear testiyle benzer bir yöntemle uygulanır ve servikal hücrelerde HPV varlığını belirler.

HPV testi, her kadına rutin olarak yapılmasa da rahim ağzı kanseri taramalarının bir parçası olarak belirli aralıklarla yapılması önerilmektedir.

HPV Aşısı Tipleri Nelerdir?

HPV aşısı, birkaç farklı tipe sahiptir ve bu tipler, korudukları HPV türlerine göre farklılık gösterir. Şu anda üç farklı HPV aşısı bulunmaktadır:

Cervarix: HPV tip 16 ve 18'e karşı koruma sağlar. Bu iki tip, rahim ağzı kanserinin en yaygın nedenlerindendir.
Gardasil: HPV tip 6, 11, 16 ve 18'e karşı koruma sağlar. Tip 6 ve 11, genital siğillerin en yaygın nedenleridir.
Gardasil 9: HPV'nin 9 farklı tipine karşı koruma sağlar ve rahim ağzı kanseri, genital siğiller ile diğer HPV kaynaklı kanser türlerine karşı geniş kapsamlı bir koruma sunar.

Aşıların her biri, cinsel yolla bulaşan HPV enfeksiyonlarına karşı etkili bir koruma sağlar.

HPV Aşısı Genital Siğilden %100 Korur mu?

HPV aşısı, genital siğillerin yaygın nedenlerinden olan HPV tip 6 ve 11'e karşı yüksek oranda koruma sağlar. Ancak, hiçbir aşı %100 etkili değildir. HPV aşısı olan bireylerde, genital siğillerin görülme sıklığı önemli ölçüde azalır. Bununla birlikte, farklı HPV tipleri ve bireyin bağışıklık sisteminin durumu, aşının etkisini belirleyebilir. Bu nedenle, genital siğillere karşı aşılı bireylerde bile nadir de olsa enfeksiyon görülebilir.

HPV Aşının Koruyuculuğu Ne Zaman Başlar?

HPV aşısının koruyuculuğu, genellikle ikinci dozdan birkaç hafta sonra başlar. Ancak tam koruma, üç dozluk seriyi tamamlayan bireylerde en yüksek seviyeye ulaşır. Bağışıklık sistemi, aşının tamamlanmasından kısa bir süre sonra HPV'ye karşı koruma sağlayan antikorlar üretmeye başlar ve bu antikorlar, HPV'nin vücuda girmesini ve enfeksiyon oluşturmasını engeller.

HPV Aşısı Nerede Yapılır?

HPV aşısı, devlet hastaneleri, özel hastaneler, sağlık ocakları ve bazı özel kliniklerde yapılabilmektedir. Aşının nerede yapılacağı, bireyin yaşadığı ülkeye ve sağlık sistemine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Türkiye'de, HPV aşısı özel kliniklerde ve devlet hastanelerinde yapılabilir, ancak ücretsiz aşı programları kapsamında olmayabilir. Aşıyı yaptırmak isteyen kişilerin önceden doktorlarıyla görüşmeleri önerilir.

HPV Aşısı Ne Kadar Süre İle Koruma Sağlar?

HPV aşısı, şu ana kadar yapılan araştırmalara göre en az 10 yıl boyunca koruma sağlamaktadır. Aşının koruyuculuğunun uzun vadede ne kadar sürdüğü tam olarak bilinmese de, mevcut veriler aşının uzun süreli bir koruma sağladığını göstermektedir. Ekstra bir hatırlatma dozu gerekip gerekmediği konusunda araştırmalar devam etmektedir.

HPV aşısı, insan papilloma virüsüne karşı etkili bir koruma sağlar ve özellikle genç yaşlarda uygulanması önerilir. Aşı, hem rahim ağzı kanserine hem de genital siğillere karşı koruma sunarak halk sağlığı açısından büyük önem taşımaktadır. Yan etkileri genellikle hafif olmakla birlikte, her aşıda olduğu gibi doktor kontrolünde uygulanması önerilir. HPV testi ve aşılarıyla ilgili daha fazla bilgi almak için bir uzmana danışmak önemlidir.